Zasady języka inkluzywnego
Używaj języka „osoba najpierw”
Podkreślaj człowieczeństwo, np. „osoba z niepełnosprawnością” zamiast „niepełnosprawny”. To akcentuje, że niepełnosprawność jest jedynie częścią tożsamości, a nie całością osoby.
Unikaj określeń wartościujących lub negatywnych
Nie używaj słów takich jak „cierpiący” czy „kaleka”. Zamiast tego stosuj neutralne określenia, które nie wywołują współczucia ani nie sugerują bezradności.
Nie definiuj osoby przez jej niepełnosprawność
Unikaj mówienia np. „niewidomy mężczyzna” – zamiast tego powiedz „mężczyzna, który jest niewidomy”. Dzięki temu stawiasz osobę na pierwszym miejscu.
Dostosuj język do preferencji danej osoby
Niektórzy wolą określenia związane z ich tożsamością, np. „osoba głucha”. Jeśli masz wątpliwości, zapytaj, jak osoba chce być opisywana.
Unikaj przesadnej pozytywności
Nie używaj wyrażeń jak „bohater” czy „inspiracja” w kontekście codziennych działań osób z niepełnosprawnościami. Może to być odbierane jako protekcjonalne.
Zrezygnuj z eufemizmów
Słowa takie jak „sprawni inaczej” są często postrzegane jako nieadekwatne lub lekceważące. Stosuj precyzyjne i zaakceptowane terminy, np. „osoba z niepełnosprawnością”.
Unikaj dehumanizujących określeń
Nie mów np. „przypadek Downa” czy „upośledzeni”. To uprzedmiotawia ludzi i redukuje ich do diagnozy.
Mów o dostępności, a nie ograniczeniach
Zamiast „osoby, które nie mogą chodzić”, mów „osoby korzystające z wózków”. Skupiaj się na możliwościach, nie na brakach.
Uwzględniaj różnorodność niepełnosprawności
Nie generalizuj – każda osoba jest inna. Mów o „osobach z różnymi niepełnosprawnościami” zamiast „niepełnosprawnych” jako jednolitej grupie.
Używaj języka neutralnego i wolnego od stereotypów
Unikaj określeń kojarzących niepełnosprawność z tragedią lub heroizmem, np. „przykuty do wózka”. Stosuj sformułowania odzwierciedlające codzienność, np. „osoba poruszająca się na wózku”.
