Kim są uczniowie, którzy angażują się w działania szkolnych klubów wolontariatu? Jak postrzegają wolontariat i czego oczekują od klubu? Jakie problemy w funkcjonowaniu szkolnego klubu wolontariatu widzą nauczyciele? Odpowiedzi na te pytania szukaliśmy w badaniach, które przeprowadziliśmy w ramach naszego projektu.
Z czym kojarzy się wolontariat?
Badana młodzież identyfikuje wolontariat z pomocą innym – takie wskazanie wystąpiło wśród aż 87,5% ankietowanych. Istotne dla ankietowanych osób było także traktowanie wolontariatu jako sposobu na nabywanie doświadczenia (48,8%) oraz jako możliwości spędzania czasu wolnego w ciekawy sposób (47,5%). W dużej mierze angażowanie się w wolontariat kojarzone jest z działalnością charytatywną, wspieraniu osób w trudnej sytuacji życiowej, seniorów oraz niepełnosprawnych.
Motywacje
Powody, dla których badana młodzież angażuje się w wolontariat to: chęć pomocy innym, chęć zrobienia czegoś dobrego (83,3%), chęć nauki czegoś nowego (56,7%), chęć poznania nowych ludzi lub przekonania się o tym jak wygląda praca wolontariusza (po 50%). Dla wielu to także możliwość sprawdzenia się w nowej sytuacji (33,3%).
Osoby angażujące się w wolontariat robią to z własnej inicjatywy (73,3%). Również namowa ze strony koleżanek lub kolegów jest motywem do podjęcia pracy wolontariusza (23,3,%). W przypadku 13,3 % ankietowanych wpływ na ich decyzję miał nauczyciel lub pedagog.
Uczestnicy badania, którzy nie podejmują pracy jako wolontariusze jako główne powody poddają: brak czasu (60%), brak wiedzy, gdzie można się zgłosić aby móc zostać wolontariuszem (40%), brak zainteresowania wolontariatem (28%). Problemem okazuje się również niska popularność wolontariatu w grupie znajomych (12% badanych).
Zadania szkolnego klubu wolontariatu
Zdaniem uczniów szkolny klub wolontariatu powinien zajmować się przekazywaniem wiedzy na temat wolontariatu uczniom (84%), organizacją akcji społecznych i wolontarystycznych (78,7%),organizowaniem spotkań dla uczniów, którzy są wolontariuszami (37,3%.), doradzaniem w zakresie dotyczącym ich praw i obowiązków jako wolontariuszy (29,3%).
Zainteresowanie szkoleniami organizowanymi przez szkolne kluby wolontariatu:
– szkolenia z zakresu współpracy z osobami niepełnosprawnymi (22,5%),
– animacja dla dzieci (18,8%),
– szkolenia związane z tematyką współpracy w zespole (16,3%),
– współpraca z organizacjami i przedsiębiorcami (12,5%).
15% spośród badanych stwierdziło, że nie interesuje ich uczestnictwo w żadnych szkoleniach, natomiast 10% respondentów nie potrafiło wskazać szkoleń, w których chcieliby wziąć udział.
Trudności wg uczniów i nauczycieli
Ponad połowa uczniów (65,5%) zadeklarowała, że nie napotkała żadnych trudności związanych z pracą wolontariusza. Natomiast najczęściej napotykane problemy to: brak zrozumienia ze strony innych uczniów (13,8%) oraz trudności w relacjach z innymi wolontariuszami (10,3%). Respondenci stwierdzili też, że nie lubią wykonywać niektórych z powierzonych im zadań (6,9%). Problemem są również brak zrozumienia ze strony znajomych lub rodziny oraz niechętny stosunek nauczycieli do wolontariatu.
Z kolei nauczyciele zwracają najczęściej uwagę na trudność zgromadzenia w jednym czasie wszystkich uczniów angażujących się w działania klubu. Trudność ta jest spowodowana różnym rozkładem zajęć poszczególnych klas. Jeden z badanych zwrócił uwagę na to, że jeśli „każda klasa kończy lekcje w innym terminie, trudno jest zorganizować dzień zbiórki. Spotkania podczas lekcji również są utrudnione, ponieważ niektórzy nauczyciele nie chcą zwalniać dzieci ze swojej lekcji. Staramy się łagodzić zacietrzewienie nauczycieli i większość zadań polecamy do wykonania w domu”.
W niektórych szkołach problemem okazuje się więc także kwestia zwalniania wolontariuszy z zajęć oraz stosunek pozostałych nauczycieli do działań klubu. Dodajmy w tym miejscu wypowiedź jednego z koordynatorów: „Stosunek dyrekcji do powstania klubu był pozytywny, niestety w miarę jego działania część nauczycieli zaczęła wyrażać niezadowolenie, ponieważ poniektórzy uczestnicy byli zwalniani z kilku lekcji na rzecz aktywności w klubie. To bardzo przykre zjawisko i niewytłumaczalne, ale jedna z najaktywniejszych uczestniczek wycofała się z działań wolontariackich, ponieważ nauczyciele zaczęli wpisywać jej nieobecność w szkole, kiedy była na akcji wolontariackiej i otrzymała oceny niedostateczne. Ponieważ jest bardzo dobrą uczennicą, musiała dokonać wyboru. Były również sytuacje, kiedy wolontariusze byli na szkoleniu, że została im wpisana nieobecność i oceny niedostateczne z danego przedmiotu. Może dlatego część wolontariuszy straciło zapał i chęć do aktywności”.
Badanie zostało przeprowadzone w październiku i listopadzie 2016 r. Wykorzystano w nim technikę kwestionariusza-ankiety. Opracowano dwa narzędzia: jedno skierowane do uczniów, drugie – skierowane do nauczycieli. Badanie zostało przeprowadzone za pośrednictwem Internetu. W badaniu wzięły udział zarówno osoby, które są wolontariuszami (18,8% – wolontariusze stali, 18,8% – akcyjni), jak też uczniowie niepodejmujący wolontariatu (62,5%). Łącznie w badaniu uczestniczyło 80 osób. Grupa ta była zróżnicowana ze względu na płeć: 68,8% stanowiły kobiety, a 31,3% – mężczyźni. Zgodnie z założeniami projektu zadbano o zróżnicowanie uczestników ze względu na rodzaj szkoły, do jakiej uczęszczają. Ponad połowę badanych (56,3%) stanowili uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Natomiast uczniowie gimnazjum stanowili 43,8% badanych.
Projekt Szkolne wolontariaty jest współfinansowany z funduszy Ministerstwa Edukacji Narodowej.
